بررسی و تحلیل اثر نرخ تعرفه بر فرار مالیاتی در واردات ایران رویکرد اختلاف تجاری در سطح داده های دو رقمی

فرار مالیاتی قابل مشاهده نیست و در آمارهای رسمی کشور نیز ثبت نمی شود. در این مقاله رابطۀ بین فرار مالیاتی در واردات کشور و نرخ های تعرفه در گروه های مختلف کالایی با کد دو رقمی بر اساس طبقه بندی سیستم هماهنگ (HS) و با استفاده از الگوی داده های تلفیقی طی سال های (2008 - 2003) مورد بررسی قرارگرفته است. فرار مالیاتی به صورت تفاوت میان ارزش صادرات گزارش شده به ایران توسط 12 شریک مهم تجاری و ارزش واردات گزارش شده از شرکای تجاری توسط ایران طی سال های مورد بررسی تعریف شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل های فرار مالیاتی رابطۀ مستقیم و معنی داری بین فرار مالیاتی و نرخ تعرفه را تأیید می کند به طوری که با افزایش یک درصد نرخ تعرفه، فرار مالیاتی در واردات ایران 9 /0 درصد افزایش می یابد. اثر نرخ تعرفه بر فرار مالیاتی در گروه کالاهای با نرخ تعرفه بالا (ده درصد بالاترین نرخ تعرفه) قوی تر است. برای این گروه کالاها، افزایش یک درصدی نرخ مالیات منجر به افزایش 3 /1 درصدی فرار مالیاتی می شود. در مورد کالاهای با بالاترین نرخ تعرفه، 2302045 دلار کم نمایی واردات یا واردات گزارش نشده از سوی ایران وجود دارد که به ازای آن فرار از پرداخت مالیات در واردات ایران صورت گرفته است.